In the Works - The Inner Life of Money

2020

Lisette Schuitemaker is an author on personal and spiritual development. She previously served as Chair of the Board of Social Venture Network Europe, the Findhorn Foundation and the Center for Human Emergence NL. A friend of Pymwymic since its inception, she invests in impact through several funds, as well as directly in social enterprises that centre systems-change and education.

Marilou van Golstein Brouwers is an impact investment pioneer, with over 30 years  experience in developing global impact investment funds. Marilou was Chair of the Management Board of Triodos Investment Management, and member of the Board of Directors of the GIIN (Global Impact Investing Network) until 2019. An important partner to Pymwymic for many years, she recently set up her own advisory company which she runs next to her continuing non-executive work. 

In this introductory interview (in Dutch), Lisette and Marilou speak about impact investing and the project they have embarked on together: a book titled ‘The Inner Life of Money’. The idea for the book comes from one of Pym’s co-founders, the late Margaret McGovern, who sought to understand what keeps people from putting their money behind their ideals. As part of their research to answer this question, Marilou and Lisette have compiled an in-depth survey, gathering information from people of all ages, worldwide.

Wat maakt iemand een impact investeerder? 
Marilou: Er is een verschil tussen impact belegger zijn en impact investeren. Op de GIIN was dit zelfs een veelbesproken onderwerp! Voor mij is een impact investeerder zijn een engagement. Ik denk niet dat je jezelf een impact belegger kunt noemen als impactbeleggen slechts een klein deel van je portefeuille uitmaakt, terwijl het merendeel van je beleggingen een negatieve impact genereert. 

Lisette: Daar ben ik het mee eens, maar ook impact investeren is onderdeel van een groter gesprek over geld. Hoe geven onze idealen, en onze wens om bij te dragen, vorm aan onze financiële beslissingen? Voor mij gaat impact investeren over een bewuste keuze maken om je energie te steken in iets waar je voor staat. Hoe dit er in de praktijk uitziet in een beleggingsportefeuille is divers en persoonlijk, en kan vele vormen aannemen in het dagelijks leven. 

Er is de laatste jaren een enorme groei in purpose-driven bedrijven. Denken jullie dat deze focus de behoefte aan impact investeren, als een aparte vorm van beleggen, zal opheffen? 
Marilou: Natuurlijk zou het ideaal zijn als alle bedrijven en investeringen een positieve impact genereren en ik denk dat deze versnelling zeker in beweging is! De jongere generatie dringt aan op impact en de banken reageren daarop. Ik zie ook dat institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, die nog steeds erg gedomineerd worden door financieel rendement, veranderingen van binnenuit doorvoeren via hun jongere medewerkers. Persoonlijk denk ik dat de groeiende kloof tussen de reële economie en de aandelenmarkt betekent dat we op weg zijn naar een enorme verschuiving, een die ons zal doen nadenken over wat we echt belangrijk vinden. 

Lisette: Ik herinner me, vele jaren geleden, toen ik voor het eerst een conventionele bank hoorde praten over duurzaamheid geloofde ik ze niet. Dat is vandaag anders. Het gesprek over impact is niet langer een niche, en degenen die pleiten voor een holistisch perspectief worden niet langer als naïef gezien. Een vriend van mij zei onlangs: "verandering komt langzaam en plotseling" en dat is precies hoe ik denk over deze verschuiving naar "finance for purpose" - het gaat te langzaam, maar op een dag zal het plotseling de norm zijn.

Welke grote omwentelingen in het denken kan aan jullie generatie toegeschreven worden? 
Marilou: Ik groeide op in de jaren 60, en deed mee aan mijn eerste protest toen ik 15 jaar oud was. We zochten vrijheid en wilden de gevestigde orde veranderen! Dus ik denk dat die generatie een 'bevrijdende energie' in het geldgesprek heeft gebracht. 

Lisette: Mijn ouders waren van de naoorlogse generatie. Zij streefden naar de wederopbouw van de samenleving en zagen het bedrijfsleven als een manier om de armoede te verlichten. Ik ben een typische babyboomer, dus ja, er was/is zeker nog een geloof in de kracht van het bedrijfsleven onder mijn generatie. Tegelijkertijd begonnen sommigen van ons na de jaren 60 ook de traditionele bedrijfsmodellen en het conventionele economische denken grondig in vraag te stellen. Ik denk dat mijn generatie de aanzet gaf tot de eerste grote gesprekken over systemische verandering op wereldschaal. 

Wat zijn jullie gedachten over impact investeren versus meer belastingen betalen? 
Lisette: Ik beschouw het als een eer en een plicht om belasting te betalen, maar zou graag een verandering zien in wat we belasten. Een goede vriend van mij en leider op dit gebied, Eckart Wintzen, introduceerde het concept van Ex'tax - het belasten van het gebruik van natuurlijke hulpbronnen terwijl de belastingdruk op arbeid wordt verlaagd. Het is een werkelijk inventieve manier om belastingen te gebruiken om de aarde te beschermen en de mensen erop te inspireren. Belasting voor impact! 

Marilou: We hebben belastingen nodig, voor het algemeen welzijn en voor de herverdeling van hulpbronnen. Maar uiteindelijk kun je met belastingen niet sturen of richting geven als individu. Ik geloof dat specifieke verandering het beste tot stand gebracht kan worden door individuele investeringen, want dat is een meer baanbrekende kracht. Maar ik ben het eens met Lisette, er zijn zoveel hervormingsmogelijkheden in het belasten zelf. Ik hou van het idee van een basisinkomen bijvoorbeeld.

Geld is voor velen een ingewikkeld onderwerp, zozeer zelfs dat we er vaak voor weglopen. Jullie boek wil het tegenovergestelde doen. Wat valt jullie het meest op aan het (culturele) gebrek aan transparantie rond geld? 
Marilou: Er is veel angst rond transparantie. In de vele jaren dat ik in impact werk, ben ik gaan inzien hoe onbewust dit ons maakt van de manier waarop geld door ons heen beweegt. We verbergen ons voor anderen en voor onszelf. Velen zijn bang dat hun vriendschappen zullen veranderen, dat hun veiligheid in gevaar komt, of dat ze de verantwoordelijkheid niet aankunnen. Dus stellen we niet de belangrijke vragen, zoals; wat wordt er eigenlijk gefinancierd met het geld op onze spaarrekening, of is mijn bankbelegging congruent met mijn waarden? Zelfs in onze enquête merken we dit: mensen zijn wat huiverig voor het invullen ervan. Misschien zijn ze een beetje 'bang' voor wat ze zullen vinden, zodra ze zichzelf toestaan om te kijken? In deze wereld vergt het moed om openlijk te vertellen wat je hebt en wat je ermee doet.

Om gegevens voor het boek te verzamelen, hebben jullie een enquête gehouden. Wat zijn tot nu toe de interessantste uitkomsten geweest?
Lisette: Ik denk dat het, heel verrassend, het denken van mensen over geld heeft geactiveerd op manieren die we niet hadden verwacht. Het is niet zozeer een enquête, maar eerder een uitnodiging om na te denken over je relatie met geld. We zijn er natuurlijk nog mee bezig, maar tot nu toe hebben we gemerkt dat er meer vrouwen dan mannen naar voren zijn gekomen. We denken dat dit te maken kan hebben met de inspirerende Women's Wealth Matters sessies die Corinne Heijn voor PYM faciliteerde. Deze sessies hebben voor veel vrouwen een veilige ruimte gecreëerd om met hun geldverhaal naar buiten te komen en zich te verbinden aan initiatieven zoals het onze. 

Hebben jullie dezelfde ideeën over geld?
Lisette: Dat zijn we aan het uitzoeken. Toen Margaret's man, Frank van Beuningen, ons vroeg om dit project te doen, kenden we elkaar eigenlijk niet zo goed. Gelukkig heeft het samen afnemen van de eerste ronde van 30 interviews over zoom daar veel aan bijgedragen! Meer in het algemeen kwam mijn wake-up call voor impact investeren later dan die van Marilou en kom ik tot dit boek als een erfgenaam, terwijl Marilou een deskundige pionier op dit gebied is. Ik denk dat onze verschillende perspectieven het boek zullen verrijken, net zoals ze onze gesprekken hebben verrijkt. 

Marilou: We delen idealen en een vergelijkbare kijk op het leven, maar we hebben verschillende (professionele) achtergronden, wat, daar ben ik het mee eens, alleen maar bijdraagt aan het gesprek. Het maakt het nog spannender om dieper in te gaan op wat onze individuele manier van denken over geld heeft gevormd, hoe we hebben gekozen om ons wereldbeeld toe te passen, en hoe we de opkomende toekomst zien. Ik kan niet wachten om te zien hoe het zich allemaal zal ontvouwen in het boek!

Would you like to receive stories like this and more news about the impact investment community directly in your inbox?
Sign up for our bi-monthly newsletter below.